NZV Inspiration dinner ‘Eiwittransitie, synergie of concurrentie?’ 18 mei 2022
Op 18 mei waren we te gast bij de WUR in het gloednieuwe Omnia gebouw in Wageningen. Onder het genot van een goede maaltijd luisterden we naar een aantal inspirerende sprekers die ons meenamen in de verschillende aspecten van vlees eten – van kweekvlees tot een veganistisch dieet – de plaats van het dier in het voedselsystem en de ethische aspecten van persoonlijke keuzes.
NZV-voorzitter Noud Jansen opende de avond en merkte op dat er een jong publiek aanwezig was, naast een flink aantal vaste gasten waren er veel studenten aanwezig. Dagvoorzitter Gert van Duinkerken van WUR verwelkomde het gezelschap en stelde al een heleboel vragen: Wat is voedselzekerheid? Wat is voedzaam voedsel, en strookt dat met onze voedselvoorkeuren? Wat is duurzaam, en wat doen we aan voedselverspilling? Welke eiwitten hebben we nodig, en hoe zit het met de acceptatie van alternatieve eiwitbronnen?
‘Voedingswaarde van plantaardig versus vlees dieet’
Jacintha Domic (PhD kandidaat, WUR) doet PhD onderzoek naar de invloed van een veganistisch eetpatroon op spieren van ouderen en legde uit welke factoren van invloed zijn op de eiwitbehoefte en de eiwitkwaliteit. Een veganistisch dieet brengt aardig wat risico’s met zich mee, waaronder het risico op voedingstekorten en tekorten aan bijvoorbeeld vitamine B12, dat alleen in dierlijke producten te vinden is. Voor een volwaardig veganistisch dieet is professioneel voedingsadvies nodig, is haar stelling. Veel vervangende producten leveren eiwit van mindere kwaliteit of in mindere hoeveelheden. Vooral voor ouderen, die eiwit minder goed opnemen en benutten, is dit een risico. In de discussie kwam naar voren dat het combineren van producten dit deels kan ondervangen, en dat het interessant is om te kijken of dierlijk eiwit onmisbaar is, of dat er een bepaalde minimum hoeveelheid nodig is voor verschillende bevolkingsgroepen? Ook weten we nog niet in hoeverre het lichaam zich aanpast aan een ander dieet, en tekorten mogelijk zelf gaat oplossen.
‘Vlees van nog levende dieren’
Vleesveehouder Leon Moonen liet eerst in een mooi filmpje en daarna in zijn presentatie zien hoe hij zijn 220 vleeskoeien houdt in een natuurgebied, en met behulp van biopten de grondstoffen (spiercellen) levert voor kweekvlees. Met een kweekreactor op zijn bedrijf kan hij terug naar 35 koeien, die dan evenveel vlees leveren als met zijn huidige veestapel. Dit is duurzamer, en ook diervriendelijker, aangezien het dier niet gedood wordt voor het vlees. Wil je vlees eten van een dood of van een levend dier? Ondersteund door Ira beantwoordde hij alle vragen over duurzaamheid, kweektechnieken en het verdienmodel. Er moet nog veel onderzoek gedaan worden, maar kweekvlees lijkt veel potentie te hebben. Er kunnen allerlei producten gemaakt worden met verschillende smaken, en er is ook veel media aandacht voor.
‘Eiwitten; heen en weer geslingerd tussen ethiek en werkelijkheid’
Tenslotte nam via een videoverbinding vanuit Frankrijk filosoof Dick Veerman (Foodlog) ons mee in het denken over vlees eten en de keuzes die mensen daarin maken. Hij vergeleek de zienswijzen van verschillende filosofen en pleitte voor meer begrip voor elkaars standpunten. Iemand die geen vlees wil eten maakt een ethische afweging (vaak rond integriteit van het dier als levend wezen), en dat moeten we respecteren. Iemand die wel vlees eet, kan daar ook goede argumenten voor aandragen, bijvoorbeeld vanuit de rol van het dier in ons landbouwsysteem. Dieren werden oorspronkelijk gehouden voor de mest, om ons plantaardig voedsel te verbouwen. Eieren en melk waren een mooie bijvangst, en tenslotte konden we het hele dier ook nog opeten aan het eind van zijn leven. Nog steeds kan het dier een belangrijke rol spelen in de kringlooplandbouw, zoals Imke de Boer (WUR) heeft beschreven. Varkens en kippen kunnen de restproducten van het humane voedsel opeten en verwaarden tot voor de mens hoogwaardig voedsel. Koeien kunnen op de schrale graslanden leven waar geen plantaardige productie mogelijk is. Zo is uit efficiency oogpunt het heel goed te beargumenteren om vlees en dierlijke producten te eten. Wat we niet moeten doen, is de ander dwingen om jouw standpunten over te nemen. Helaas is er in de huidige maatschappij meer een stammenstrijd dan een dialoog, en probeert iedereen elkaar te bekeren.
Gert van Duinkerken vroeg de zaal tenslotte wat iedereen meenam van de avond. Iedereen had iets opgestoken, dus voor iedereen is het waardevol geweest. Voor iedereen waren er andere aandachtspunten, variërend van het meer leren over de technische aspecten van kweekvlees tot het meer te weten komen over de voedingskundige aspecten van verschillende diëten. Wat vooral bij is gebleven is het pleidooi van Dick Veerman over elkaar begrijpen en accepteren. We hoeven elkaar niet te overtuigen, we kunnen met elkaar praten, elkaar proberen te begrijpen en accepteren dat iedereen eigen keuzes maakt. Een mooie boodschap om mee naar huis te nemen.
